Posted in Բնագիտություն 5րդ դասարան (2022-2023)

Ամփոփիչ գրավոր աշխատանք

1. Հողի ու ջրի ,թռչունների ու ձկների ,վայրի գազանների պահպանման համար ի՞նչ միջոցներ են ձեռնարկվում:
Հողի ու ջրի ,թռչունների ու ձկների ,վայրի գազանների պահպանման համար մարդիկ անտառներ են ստեղծում, աշխատում են մաքրել Երկիր մոլորակի ջրերը։
2. Որո՞նք են թթվային անձրևների առաջացման պատճառները,և ի՞նչ հետևանքներ կ , Մթնոլորտում արդյունաբերական արտանետումների և խոնավության փոխազդեցության հետևանքով հաճախ առաջանում են թթվային (թթու պարունակող) տեղումներ՝ անձրևներ:
3. Ինչու՞ չի կարելի այրել կենցաղային աղբը:
Կենցաղային աղբը չի կարեկի այրել, որովհետև աղբը այրելիս մթնոլորտը աղտոտվում է։
4. Ի՞նչ է մեխանիկական շարժումը:
Ժամանակի ընթացքում մարմնի դիրքի փոփոխությունն այլ մարմինների նկատմամբ կոչվում է մեխանիկական շարժում:
5. Ի՞նչի նկատմամբ է շարժվում գետում լողացող ձուկը:
Գետում լողացող ձուկը շարժվում է ափի նկատմամբ։
6. Ի՞նչով է իրարից տարբերվում շարժումները:
Ըստ հետագծի ձևի՝ շարժումները կարող են լինել ուղղագիծ կամ կորագիծ:
7. Ի՞նչ է ցույց տալիս արագությունը:Ի՞նչ միավորներով է այն չափվում:
Արագությունը հավասար է մարմնի անցած S ճանապարհի և ծախսած t ժամանակամիջոցի հարաբերությանը:
V=S։ t
8. Ե՞րբ են մարմինները փոխում իրենց շարժման արագությունը:
Մարմնի արագությունը փոխվում է միայն այն դեպքում, երբ նրա վրա ազդում են այլ մարմիններ:
9. Ի՞նչ տառով են նշանակում ուժը:
Ուժի թվային արժեքը սովորաբար նշանակում են F տառով։
10. Ո՞ր ուժն է կոչվում առանձգականության ուժ:
Այն ուժը, որն առաջանում է մարմնի դեֆորմացիայի ժամանակ, խոչընդոտում է դեֆորմացիային և ձգտում վերականգնել մարմնի ձևն ու չափերը, կոչվում է առաձգականության ուժ:
11. Ե՞րբ են առաջանում մարմինների ձևափոխություն:
Արտաքին ազդեցության հետևանքով մարմնի ձևի և չափերի փոփոխությունը կոչվում է մարմնի ձևափոխություն:
12. Ուժի չափման միավորը ի՞նչպես է կոչվում:
Ուժի չափման միավորը Նյուտոնն է (1 Ն):
Ուժի միավոր է նաև կիլոնյուտոնը(կՆ):
1կՆ=1000Ն:
13. Ի՞նչ է մարմնի կշիռը:
Այն ուժը, որով մարմինը Երկրի ձգողության հետևանքով ազդում է անշարժ հորիզոնական հենարանի կամ ուղղաձիգ կախոցի վրա, կոչվում է մարմնի կշիռ։
14. Ո՞ր երևույթն են անվանում տիեզերական ձգողությունը:
Տիեզերական ձգողության շնորհիվ է,որ բոլոր մոլորակները, այդ թվում նաև Երկիրը, պտտվում են Արեգակի շուրջը:
15. Ո՞ր ուժն է կոչվում ծանրության ուժ:
Այն ուժը,որով Երկիրն է դեպի իրեն ձգում որև մարմին,կոչվում է ծանրության ուժ

Posted in Բնագիտություն 5րդ դասարան (2022-2023)

Բնագիտության ֆլեշմոբ 2023

1․ Մոլորակի վրա մարդկանց թվի գերբնակեցումը ի՞նչ հետևանքներ կարող է ունենալ։

Մոլորակի վրա մարդկանց թվի գերբնակեցումը կարող է հանգեցնել ծանր հետևանքների՝ սով, տարերային աղետներ։

  1. Ինչո՞ւ է երկրի բնակչության հիմնական մասն ապրում հարթավայրերում։

Երկրագնդի բնակչության հիմնական մասը ապրում է հարթավայրերում, որովհետև հարթավայրերում բնակության համար ավելի բարենպաստ պայմաններ կա։

  1. Ի՞նչ փոփոխություններ եք նկատում բարձունք հաղթահարելու ժամանակ՝ դեպի վեր բարձրանալիս ։

Դեպի վեր բարձրանալիս կլիման ավելի խիստ է դառնում․ վերևում ավելի ցուրտ է, թթվածինը ավելի քիչ է։
4․ Ճամփորդության ընթացքում ինչպես պաշտպանվել անսպասելի եղանակի փոփոխությունից և տեղումներից (շոգ, անձրև, կարկուտ, քամի, կայծակ)։

Ճամփորդելիս պիտի ունենալ ջուր, արևապաշտպան գլխարկ, եթե անձրև է գալիս, պիտի պատսպարվելու տեղ գտնել։
Քամու և կայծակի ժամանակ պիտի պատսպարվել ապահով վայրում, համոզվել, որ վտանգավոր տեղանքում չես։
Փորձարարական առաջադրանքներ․
Փորձ․ Մետաղադրամը դրե´ք սեղանին և հրավիրե´ք ընկերոջը վերցնել այն առանց մետաղադրամին կամ սեղանին դիպչելու:
Փորձի ընթացքը․

Սեղանին դնել մետաղադրամ, ձեռքը պահել մետաղադրամի հետևում, 2-3սմ հեռավորությամբ։ Մետաղադրամից 4-5 սմ հեռավորության վրա կտրուկ փչել սեղանի վրա: Փորձի´ր բացատրել դիտարկվող երևույթը։

Կտրուկ փչելուց հետո մետաղադրամը տեղից շարժվեց։

Posted in Բնագիտություն 5րդ դասարան (2022-2023)

Բնագիտության ֆլեշմոբ 2023

Առաջադրանք. Երկրի մակերևույթի վերին՝ բերրի, փխրուն շերտը _ է, որտեղ աճում են բույսերի մեծ մասը:

Երկրի մակերևույթի վերին՝ բերրի, փխրուն շերտը ֆոտոնն է որտեղ աճում են բույսերի մեծ մասը։
Փորձարարական առաջադրանքներ․
1․ Վերցրե´ք հողի մի կտոր և լցրե´ք ջրի մեջ: Տեսնում եք, որ ջրում անմիջապես հայտնվում են պղպջակներ: Մեկնաբանե´ք՝ ո՞րն է դրա պատճառը․․․

Պատճառն այն է, որ կցրեն ենք քացախի մեջ

  1. Լավ խառնե´ք ջրում եղած հողը և թողե´ք մնա: Որոշ ժամանակ անց կնկատեք․․․։

որ բյուրեղացվել է

  1. Վերցրե´ք մի քիչ հող, լցրե´ք հրակայուն տարրայի մեջ և տաքացրե´ք կրակի վրա: Տարրայի վերևում ապակի պահեք: Ի՞նչ կնկատեք․․․։

Կնկատենք որ նյութը գոլորշիանում է

  1. Շարունակում եք մի փոքր էլ տաքացնել հողը: Շուտով ծուխ կնկատեք և տհաճ հոտ կզգաք: Այսինքն` ․․․։

Այսինքն պիտի ծուխը անցնի։

  1. Վերլուծե´ք ստացված արդյունքները և թվարկե՛ք, թե ի՞նչ նյութեր են մտնում հողի կազմության մեջ:

Հողի կազմության մեջ մտնում են՝ __ :

Հողի կազմությամ մեջ մտնում են ծուխեր։
Փորձերի ընթացքը, արդյունքներն ու պատասխանները կարող եք ներկայացնել տեսանյութի ձևով:

Փորձում ենք ավելացնել ծուխ
Առաջադրանքը կազմեց Անժելա Բլեյանը:
Առաջարկություններ

Posted in Բնագիտություն 5րդ դասարան (2022-2023)

Լոռու մարզ- մարզկենտրոնը Վանաձոր

Տավուշի մարզ- մարզկենտրոնը Իջևան

Շիրակի մարզ- մարզկենտրոնը Գյումրի

Արագածոտնի մարզ- մարզկենտրոնը Աշտարակ

Գեղարքունիքի մարզ- մարզկենտրոնը Գավառ

Կոտայքի մարզ- մարզկենտրոնը Հրազդան

Վայոց Ձորի մարզ- մարզկենտրոնը Եղեգնաձոր

Սյունիքի մարզ- մարզկենտրոնը Կապան

Արարատի մարզ- մարզկենտրոնը Արտաշատ

Արմավիրի մարզ- մարզկենտրոնը Արմավիր

Posted in Բնագիտություն 5րդ դասարան (2022-2023)

Բնագիտության ֆլեշմոբ 2023

1․ Բնական երևույթներ, իրադարձություններ, որոնք տեղի են ունենում բնության մեջ առանց մարդու միջամտության, բացասաբար են ազդում շրջակա միջավայրի, մարդու կյանքի և առողջության վրա՝ առաջացնելով բնակչության բնականոն կյանքի հանկարծակի խաթարումներ։
Երկրաշարժ, ջրհեղեղ, փոթորիկ
2․ Բնության ո՞ր երևույթն են անվանում երկրաշարժ։ Ինչպե՞ս պետք է պաշտպանվել երկրաշարժից։

Երկրաշարժը բնական երևույթներից է, ինչպես քամին, անձրևը կամ փոթորիկը և այն արտահայտվում է երկրակեղևի կտրուկ տատանումներով ու ցնցումներով, բնականաբար, պատճառելով վիթխարի ավերածություններ։
Եթե հնարավոր է, դուրս եկե՛ք շենքից: Համոզվե՛ք, որ դուք բոլոր կառույցներից գտնվում եք անվտանգ հեռավորության վրա:
Եթե անհնար է դուրս գալ բաց տարածություն, թաքնվե՛ք անվտանգ վայրում (հիմնական ներքին պատերի դռների բացվածքներում, այդ պատերի անկյուններում), կարելի է թաքնվել մահճակալի կամ սեղանի տակ:
3․ Ինչպե՞ս է առաջանում երկրաշարժը։
Երկրաշարժ առաջանում է երկրակեղևում հանկարծակի տեղաշարժերի ու խզվածքների հետևանքով և առաձգական (սեյսմիկ) տատանումների ձևով հաղորդվում մեծ հեռավորությունների վրա:
Փորձարարական առաջադրանքներ․
Փորձ 1․ Անհրաժեշտ պարագաներ․ մարգանցովկա, թափանցիկ բաժակ կամ փոքր բանկա, գդալ , ջուր, ձեթ։

Ընթացքը․

ա/ բաժակի կամ բանկայի կեսը լցրո´ւ ջուր, կեսն էլ՝ ձեթ,

բ/ զգուշորեն թեյի գդալի ծայրով ավելացրո´ւ մարգանցովկա,

գ/ գդալով խառնի´ր:

Ներկայացրո´ւ և փորձի´ր բացատրել՝ ի՞նչ տեղի ունեցավ փորձի ընթացքում։

Առաջացան վարդագույն պղպջակներ

Posted in Բնագիտություն 5րդ դասարան (2022-2023)

Բնագիտության ֆլեշմոբ 2023

  1. Ջրով բաժակի մեջ մի գդալ շաքարավազ լցնենք և խառնենք (կարող եք և՛ տաք, և՛ սառը ջրով փորձել): Ո՞ւր կորավ շաքարավազը:

Լուծվում է

  1. Վերցրո՛ւ մեկ բաժակ ջուր, մեկ հում ձու և մի քանի գդալ աղ: Ձուն ընկղմի՛ր ջրի մեջ: Հետո քիչ-քիչ ջրին ա´ղ ավելացրու: Ի՞նչ տեսար, նկարագրի՛ր:
    Երբ շատ աղ ավելացնեմ, ձուն կբարձրանա ջրի երես։
  2. Վերցրո՛ւ երեք կարճ մոմ, թափանցիկ բաժակ և երկուլիտրանոց տարա: Սեղանին դնենք և մոմերը վառենք: Ապա մոմերից մեկի վրա զգուշությամբ իջեցնենք բաժակը, մյուսի վրա՝ երկուլիտրանոց տարան, իսկ երրորդը թողնենք բաց: Մի փոքր սպասենք։

Ի՞նչ կատարվեց․․․

Այն մոմերը, որոնք տարայով ծածկել էինք, հանգան, իսկ չծածկվածը՝ շարունակեց վառվել։

  1. Աղքատիկ բուսականություն ու կենդանական աշխարհ ունեցող չորային տարածքն անվանում են …..:

Տափաստան

  1. Մենք գիտենք, որ աղը պետք է օգտագործենք չափավոր, իսկ եթե ընդհանրապես չօգտագործենք աղ, ի՞նչ տեղի կունենա մեր օրգանիզմի հետ:

Կալիումի անբավարությունը մարդկանց մոտ կարող է առաջացնել թուլություն, գլխապտույտ, թմրածություն։

  1. Ի՞նչ սովորեցիր հետևյալ հարցերից: Մի փոքր պատմի´ր: Կարող ես փորձերի տեսանյութերն էլ տեղադրել:

Աղի ջրում առարկաները ջրի երես են բարձրանում, առանց թթվածնի կրակը կհանգչի։

Posted in Բնագիտություն 5րդ դասարան (2022-2023)

Ֆիզիկական և քիմիական երևույթներ

Ես և մայրիկս այսօր կատարեցինք մի շատ հետաքրքիր փորձ,վերցրել ենք մի գդալ շաքարավազ և մոտոցրել գազին։Քիչ անց շաքարավազը սկսեց հալվել,դա ֆիզիկական երևույթ է,բայց այդքանով չվերջացավ մեր փորջը։Քիչ անց այդ հեղուկը դարձավ շագանակագույն,իսկ դա արդեն քիմիական երևույթ է։

Posted in Բնագիտություն 5րդ դասարան (2022-2023)

Օդային զանգված, Կլիմայական գոտիներ

Օդն անընդհատ գտնվում է շարժման մեջ և կատարում է շրջապտույտ ։ Երկրի գնդաձևության և օրական պտույտի հետևանքով երկրի մակերևույթի տարբեր տարածքներ անհավասարաչափ տաքություն են ստանում։ Այդ պատճառով երկրագնդի վրա առաջանում են մթնոլորտային բարձր և ցածր ճնշումներ։

Մեծ ծավալի օդը ,որն ունի ջերմության և խոնավության միատեսակ հատկանիշներ և ձևավորվում է ընթարձակ միասեռ տարածքի վրա , կոչվում է օդային զանգված։ Օդային զանգվածի հատկանիշներն են ՝ խոնավությունը , ջերմությունը։ Եթե օդային զանգվածը երկար ժամանակ գտնվում է միևնույն տարածքում , ապա ձեռք է բերում նրան բնորոշ հատկանիշները ՝ խոնավությունը և ջերմությունը։

Յուրաքանչյուր օդային զանգված լինում է երկու տեսակ ՝ ցամաքային և օվկիանոսային։

Օդային զանգվածները լինում են

Հասարակածային,

Արևադարձային

Բաեխառն

Արկտիկական

Կլիմայական գոտիների առանձնացումը կատարվում է արեգակից ստացվող ջերմության քանակի հիման վրա։

Երկրագնդի վրա առանձնացվում են 13 կլիմայական գոտի , որոնցից 7 -ը հիմնական են , 6-ը անցումային։ Հիմնական կլիմայական գոտիներն են ՝ Հասարակածային, երկու արևադարձային, երկու բարեխառն , արկտիկական և անտարկտիկական ։